Fenomenlere Para Cezası

Sosyal Medyada İçerik Üretiyorsan Gönderilerine Reklam veya İşbirliği Yazman Gerekebilir.

İçerik Üretenlere Para Cezası, Fenomenlere Para Cezası, Fenomenler neden reklam yazmak zorunda? Story paylaşımında marka görünürse reklam yazmam gerekiyor mu? İçerik üretmek istiyorum ama reklam cezası yer miyim? Örtülü reklam nedir? Sosyal medya fenomenlerine reklam cezası neden gelir? Reklam cezası yemek için ünlü olmam gerekiyor mu? Ankara Avukatı Elif Yiğit, sosyal medyada içerik üreten kişilerin ceza yememeleri için konuyu açıklığa kavuşturuyor.

Sosyal medya üzerinden yapılan reklamların geniş bir kitleye ulaşması, bu platformlardaki faaliyetlerin özel olarak düzenlenmesini zorunlu hale getirmiştir. Bu doğrultuda, Reklam Kurulu’nun 04.05.2021 tarihli ve 309 sayılı toplantısında kabul edilen 2021/2 numaralı ilke kararı olan “Sosyal Medya Etkileyicileri Tarafından Yapılan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Hakkında Kılavuz” Ticaret Bakanlığı tarafından uygulamaya konulmuştur.

Bu kılavuz’da sosyal medya etkileyicisi (Influencer, Sosyal Medya Fenomeni), sosyal medya hesapları üzerinden kendine veya reklam verenlere ait bir ürün veya hizmetin satışını ya da kiralanmasını sağlamak, hedef kitleyi bilgilendirmek veya ikna etmek amacıyla pazarlama iletişimi yapan kişi olarak tanımlanmaktadır. Bu tanım, tanınmış veya çok sayıda takipçisi olan hesapları akla getirse de, Kılavuz’daki düzenlemeler, reklam içeren paylaşımlar yapan tüm sosyal medya kullanıcılarını kapsamaktadır.

Sosyal Medya Yapılacak Reklamlara İlişkin Düzenlemeler

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 61. maddesi ve Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nin 22. maddesi gereğince, bir reklamın şekli ve yayınlandığı mecra ne olursa olsun (Instagram, X, Youtube, Tiktok vb.), reklam olduğu açıkça anlaşılmalıdır. Örtülü reklam yapılması sosyal medya dahil tüm yayın mecralarında kesinlikle yasaklanmıştır.

Kılavuz, sosyal medya aracılığıyla yapılan reklamlar için yeni yasaklar getirmemiş, aksine uygulamada yapılan hataları önlemek adına sosyal medya paylaşımlarına ilişkin bazı ilkeler belirlemiştir. Kılavuz’da, başlık etiketlerinin nasıl kullanılması gerektiği ve genel olarak reklam içeren paylaşımların nasıl yapılacağına dair ayrıntılı düzenlemeler yer almaktadır.

Peki kullandığımız platformların (Insatagram, X, Youtube, Tiktok) hangi özelliklerinde reklam veya işbirliği yazmak zorundayız?

Fotoğraf veya Mesaj Özelliklerinde

Instagram, Facebook, Twitter gibi platformlarda paylaşılan fotoğraf ve/veya mesajlarda, reklam verenin adı, marka, ticaret unvanı gibi tanıtıcı bilgilerle birlikte aşağıdaki etiketlerden ya da açıklamalardan aşağıdakilerden en az bir etiket bulunmak zorundadır:

• #Reklam
• #Reklam/Tanıtım
• #Sponsor
• #İşbirliği
• #Ortaklık
• @[Reklam veren] ile işbirliği
• @[Reklam veren] tarafından sağlandı.
• @[Reklam veren] tarafından hediye olarak alındı.

Story Özelliklerinde

Instagram ve Snapchat hikayelerinde (story), paylaşım süresince fotoğraf veya video içerisinde reklam verenin adı, marka, ticaret unvanı gibi tanıtıcı bilgilerle birlikte aşağıdaki etiketlerden ya da açıklamalardan en az biri bulunmak zorundadır:

• #Reklam
• #Reklam/Tanıtım
• #Sponsor
• #İşbirliği
• #Ortaklık
• @[Reklam veren] ile işbirliği
• @[Reklam veren] tarafından sağlandı.
• @[Reklam veren] tarafından hediye olarak alındı.

Video Özelliklerinde

YouTube (shorts) ve Instagram Reels gibi video paylaşım platformlarında yapılan reklamlar ile canlı yayınlarda, video içinde sürekli olarak veya videonun başlığında ya da açıklama kısmında veya ilgili reklamın geçeceği bölümün başında tüketicileri “daha fazla oku” gibi bir alanı tıklamak zorunda bırakmadan, aşağıdaki açıklamalardan en az biri yazılı ve sözlü olarak bulunmalıdır:

• Bu video [reklam veren] reklamlarını içermektedir.
• Bu video, [reklam veren] ile ücretli işbirliğini içermektedir.
• [Reklam veren]’in destekleri ile.
• Bu ürünleri [reklam verenden] hediye olarak aldım.
• Ürünleri bana gönderdiği için [reklam verene] teşekkürler.

Podcast Özelliklerinde

Podcast aracılığıyla yapılan reklamlarda, yayının başında, ortasında ve sonunda, yazılı ve sözlü olarak aşağıdaki açıklamalardan en az biri bulunmalıdır:

• Bu podcast, [reklam veren] hakkında reklam içerir.
• Bu podcast, [reklam veren] ile ücretli bir işbirliğinden oluşmaktadır.
• [Reklam veren]’in destekleri ile.
• Ürünleri (podcastimde bahsettiğim) [reklam verenden] hediye olarak aldım.

Sosyal Medya Fenomenleri Reklam Yaparken Nelere Dikkat Etmeli?

Sosyal medya etkileyicileri (influencerlar), reklam yaparken aşağıdaki kurallara uymalıdır:

• Deneyimlemedikleri ürün veya hizmetleri deneyimlemiş gibi gösterecek şekilde paylaşım yapamazlar.
• Kendilerine reklam veren tarafından hediye edilen bir mal veya hizmeti kendilerinin satın aldığı izlenimini oluşturamazlar.
• Doktor, diş hekimi, veteriner hekim ve eczacılar ile sağlık kuruluşları tarafından sunulan mal veya hizmetlere ilişkin reklam ve yönlendirme yapamazlar.
• Maddi kazanç veya ücretsiz ya da indirimli mal veya hizmet gibi faydalar sağladıkları halde, bu süre boyunca kendilerinin sadece bir tüketici olduğu izlenimini oluşturamazlar.
• Ürün reklamı yaparken efekt veya filtreleme uygulamaları kullanmaları durumunda, ilgilileri yanıltmamak adına görüntünün filtrelendiğini açıkça belirtmelidirler.
• Bir mal veya hizmete ilişkin nesnel, ölçülebilir, sayısal verilere dayanmayan ve ispatı mümkün olmayan bilimsel araştırma ve test sonuçları hakkında iddialarda bulunamazlar.
• Sosyal medya aracılığıyla bir mal veya hizmet hakkında iletişim kurmak için sistematik olarak sahte veya var olmayan kimlikleri toplu olarak oluşturamaz ve kullanamazlar.
• İlgili mevzuata aykırı olacak şekilde bir mal veya hizmete ilişkin sağlık beyanında bulunamazlar.

Sosyal Medya Fenomenlerine Reklam Verenlerin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar Nelerdir?

Reklam verenler, sosyal medya etkileyicileri ve reklamlarda yer alan üçüncü şahıslarla ilgili olarak aşağıdaki yükümlülüklere uymak zorundadır:

• Sosyal medya etkileyicilerini ve reklamlarda yer alan üçüncü şahısları Kılavuz hakkında bilgilendirmek, bu kişilerin mevzuata uygun davranmaları için çaba göstermek ve potansiyel ihlallere karşı önlem almakla yükümlüdürler.
• İhlallerden sosyal medya etkileyicilerinin sorumlu olduğunu öne sürerek kendi sorumluluklarından kurtulamazlar.
• Yükümlülüklerine uygun hareket ettiklerini ispatlamaları halinde, reklam verenlerin makul olarak beklenebilecek en iyi çabayı gösterdikleri kabul edilir.

Nasıl Bir Yaptırım Uygulanır?

Kılavuz ve mevzuatımızda belirtilen esaslara sosyal medya etkileyicileri, reklam verenler ve reklam ajansları gibi mecra kuruluşları uymak zorundadır. Kılavuz’daki düzenlemelere aykırı davranılması halinde, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 63. ve 77. maddeleri gereğince, bu kişiler tarafından yapılan veya yaptırılan reklamların durdurulmasına,

mevzuata aykırı reklamların aynı yöntemle düzeltilmesine, gerekli görüldüğünde üç aya kadar tedbiren durdurulmasına ve ilgili kişiler aleyhine Ankara idari para cezası verilmesine karar verilebilir. İnceleme ve cezai yaptırım uygulama konusunda Ticaret Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Reklam Kurulu yetkilidir. Cezaların uygulanması bakımından ise Ticaret Bakanlığı doğrudan yetkilidir.

2021 yılı için ihlal durumunda öngörülen idari para cezası 114.326 TL’dir. Aykırılığın bir yıl içinde tekrarlanması halinde, Reklam Kurulu ilgili kişi hakkında bu idari para cezasının on katına kadar ceza verebilir. Reklam Kurulu tarafından verilen idari yaptırım veya idari para cezası kararlarına karşı, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde idare mahkemelerinde iptal davası açılabilir.

Sonuçları Nelerdir?

Dijital pazarlama alanında sosyal medya pazarlama yöntemlerinin geniş bir kitleye ulaşması, faaliyetlerin usul ve esaslarının idare tarafından özel olarak düzenlenmesini gerektirmiştir. Bu düzenlemeler, tüketiciler ve sektörün diğer aktörleri açısından son derece olumlu değerlendirilebilir.

Kılavuz, örtülü reklam yasağına aykırı davranılmaması için reklam faaliyetlerinin usullerini belirleyen bazı şartlar getirmiştir. Sosyal medya etkileyicilerinin doktor, diş hekimi, veteriner hekim ve eczacılar ile sağlık kuruluşları tarafından sunulan mal veya hizmetlere ilişkin reklam ve yönlendirme yapmaları yasaklanmıştır. Mevzuata aykırılık durumunda, Reklam Kurulu ilgili kişi veya kişiler hakkında idari yaptırım ve/veya idari para cezası uygulayabilir.

Reklam Kurulu’nun güncel kararları incelendiğinde, kılavuz kapsamında belirlenen hükümlere aykırılık durumunda genellikle durdurma kararı ve idari para cezası verildiği görülmektedir. Ancak, Reklam Kurulu’nun kararlarında yeknesaklık bulunmaması ve karar gerekçelerinin yetersiz olması eleştirilmektedir.

İçerik Üretenlere Para Cezası 2021 yılı için 114.326 TL idari para cezası öngörülmüş olup, ihlalin bir yıl içinde tekrarlanması halinde bu cezanın on katına kadar artırılması mümkündür. Sosyal medya platformları, reklamlara ilişkin hukuki düzenlemelerden muaf değildir. Bu nedenle, sosyal medya üzerinde örtülü, aldatıcı ve yanıltıcı reklamlar yapılmamalı, yapılan reklamlarda Kılavuz’da belirtilen düzenlemelere uyulmalı ve reklam vermeden önce mutlaka ilgili mevzuat kapsamında hukuki değerlendirmeler yapılmalıdır. Aksi takdirde, reklam verenler veya sosyal medya etkileyicileri idari para cezaları ile karşı karşıya kalabilir.

İlginizi Çekebilecek Yazılarımız

• Boşanma Davası…
• Evcil Hayvanların Boşanma Durumunda Sahiplilk…
• Aldatma Nedeniyle Boşanmak
• Boşanma Dilekçesi Nasıl Yazılır?
• Anlaşmalı Boşanma Nedir ?